We worden steeds ouder en eigen tanden en kiezen worden steeds vaker levenslang behouden. Dat is winst! Met het ouder worden vraagt de mondgezondheid echter wel steeds meer aandacht. Deze special gaat hierover.
In de mond, op tanden en kiezen, maar ook op de tong en de slijmvliezen leven bacteriën. Een gezonde mond kenmerkt zich door een goede bacteriële balans. Een goede mondhygiëne en gezonde voeding draagt hier aan bij. Wanneer deze balans verstoort raakt kunnen er problemen ontstaan. Denk hierbij aan gaatjes (cariës), tandvleesproblemen, verlies van tanden en kiezen en daardoor verlies van kauwfunctie en mogelijk pijn. Verschillende factoren die nauw samenhangen met een hogere leeftijd spelen hier een rol. Hierdoor kan een gebit dat vele jaren goed en klachtenvrij heeft gefunctioneerd ineens problemen geven. Juist op een leeftijd die vaak gekenmerkt wordt door ziekte en gebreken is een problseemloos gebit en goede mondgezondheid extra wenselijk. Een gezond gebit heeft namelijk een positieve invloed op het verloop van ziektes en kan het risico verkleinen op diverse aandoeningen!
Wat komen we zoal tegen bij de oudere mond?
Droge mond
Met het ouder worden is een droge mond een veel voorkomend probleem. De oorzaak van een droge mond is feitelijk te weinig speeksel. Veel medicijnen hebben als bijwerking een verminderde speekselproductie en/of aanmaak. Ook bij een aantal aandoeningen is er sprake van een droge mond, zoals bij het syndroom van Sjögren (auto-immuunziekte: droge ogen, droge slijmvliezen). Speeksel heeft een belangrijke, beschermende werking. Wanneer de mond langdurig (te) droog is kunnen er problemen ontstaan zoals moeilijk slikken, irritatie van de slijmvliezen, een pijnlijke tong en moeilijk praten. Ook kunnen er makkelijk gaatjes ontstaan. Heb je last van een droge mond, dan kun je beginnen met regelmatig water te drinken, je speekselafgifte te stimuleren door regelmatig rauwkost en fris-zuur fruit te eten en af en toe suikervrije kauwgom te kauwen. Daarnaast kan de tandarts of de mondhygiëniste adviseren en helpen met het zoeken naar de juiste oplossing.
Wondjes in de mond
Wondjes of letsel van het slijmvlies in de mond kunnen verschillende oorzaken hebben zoals te warm voedsel, scherpe tandranden of een slecht zittend kunstgebit. Soms is er echter geen eenvoudige oorzaak aan te wijzen. Bezoek aan de tandarts is raadzaam indien de wondjes niet in 10 dagen zijn genezen. De tandarts zal de afwijking beoordelen en bekijken hoe de klachten verholpen kunnen worden.
Schimmelinfecties
Schimmelinfecties in de mond kunnen optreden bij ouderen met een verzwakt imuunsysteem en door het gebruik van bepaalde medicijnen. Ook een slechte mondhygiëne bij een kunstgebit kan de oorzaak zijn. Schimmelinfecties kunnen optreden aan de binnenkant van de wangen, op de tong, het gehemelte en soms op het tandvlees. Het zijn vaak witachtige of rode vlekken die soms een pijnlijk of branderig gevoel geven.Een gezond dieet, goede mondhygiëne en voldoende speeksel helpen bij het voorkomen van schimmelinfecties in de mond. Bezoek aan de tandarts is raadzaam indien de infectie aanhoudt of zich uitbreidt.
Beslag op de tong
Op het achterste gedeelte van de tong zijn voedselresten en bacteriën aanwezig, tongbeslag genaamd. Ouderen hebben over het algemeen meer beslag op de tong dan jongeren. Dit heeft te maken met de ruwheid van de tong die met de jaren toeneemt. Tongbeslag kan zorgen voor een slechte adem, soms ook een vieze smaak in de mond. Door medicijnen en in combinatie met bijvoorbeeld een droge mond kan tongbeslag gemakkelijker ontstaan. Tongbeslag kan verholpen worden door regelmatig de tong te reinigen met een speciale tongreiniger.
Wortelcariës (gaatjes).
Ouder worden betekent vaak minder mobiel worden, slechtere motoriek en slechter zien. Het verzorgen van de mond zal daardoor niet al te gemakkelijk gaan. Het ouder wordende gebit kenmerkt zich daarnaast vaak door teruggetrokken tandvlees, waardoor de tandwortels bloot komen te liggen. Het worteloppervlak is veel zachter dan glazuur en daardoor veel kwetsbaarder voor gaatjes. De combinatie van een afgenomen zelfzorg en blootliggende wortels geeft daardoor een sterk verhoogd en versneld risico op gaatjes. Let op; wortelcariës kan zich in een half jaar ontwikkelen!
Kortom: Mondverzorging verdient op oudere leeftijd veel aandacht!
Dit geldt voor de oudere patiënt in een thuissituatie, maar vooral ook voor de oudere patiënt in een zorginstelling waar niet altijd voldoende mogelijkheden zijn om aandacht te besteden aan de mondzorg.
Zij helpen je: de tandarts en de mondhygiëniste
Naast de eigen verzorging is het verstandig dat de tandarts en/of de mondhygiënist regelmatig de mond inspecteert. Zij kunnen de juiste begeleiding en informatie geven en tijdig risico’s signaleren. Het voorkomen van problemen en behoud van een gezond en functioneel gebit, ook op oudere leeftijd is waar zij voor gaan.
Met deze special over het gebit bij ouderen hopen we je nuttige informatie te hebben gegeven want wij Kiezen voor de toekomst en een goede afronding is daarbij essentieel. We pretenderen niet volledig te zijn. Heel veel nuttige en goede informatie kun je ook vinden op https://mondzorgbijouderen.info
De volgende special zal gaan over “Angst voor de tandarts” Want wij Kiezen voor de Toekomst en dat geldt voor iedereen!