In de jaren na de coronaperiode viel tandarts Cristian Lupu van Tandartspraktijk R.C.L. Raalte een zorgwekkende trend op: kinderen krijgen steeds vaker gaatjes. “Helaas moeten we bij jonge kinderen steeds vaker röntgenfoto’s maken omdat er klinisch al tekenen van cariës zichtbaar zijn. Soms vinden we meer dan vijf, en dat is heel zorgelijk,” vertelt Lupu. De oorzaak?

Het hoge en regelmatige gebruik van suikerhoudende producten. Die overmatige suikerinname heeft een directe invloed op de mondgezondheid: bacteriën zetten suiker om in zuren die het glazuur aantasten, waardoor er sneller cariës ontstaat. “Wat kinderen dagelijks eten en drinken, heeft dus een onmiddellijke medische impact op hun gebit,” legt Lupu uit.

Suiker en de medische gevolgen
Suiker is veel meer dan alleen een voedingsvraagstuk: het is een medische risicofactor. Wanneer suiker regelmatig aanwezig is in de mond, krijgen bacteriën in tandplak voortdurend voeding om zuren te produceren. Deze zuren veroorzaken ontkalking van het glazuur, waardoor er kleine gaatjes ontstaan die zich snel kunnen uitbreiden. Hoe vaker iemand suiker gebruikt, hoe minder tijd het gebit krijgt om te herstellen. De gevolgen zijn niet te onderschatten. Bij jonge kinderen leidt cariës vaak tot pijn, moeite met eten en drinken en soms zelfs tot slaapstoornissen. In ernstigere gevallen kunnen ontstekingen ontstaan die antibiotica of zelfs extracties noodzakelijk maken. Daarnaast zien we dat kinderen met veel gaatjes vaak bang worden voor de tandarts, wat latere behandelingen bemoeilijkt. Ook op langere termijn zijn de effecten aanzienlijk: een slecht melkgebit heeft vaak invloed op de stand en de gezondheid van het blijvende gebit. “Wie van jongs af aan te maken krijgt met cariës, loopt een verhoogd risico om ook later in het leven tandproblemen te ontwikkelen,” benadrukt Lupu.

Preventie begint bij inzicht: Wat zegt de WHO?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert om de inname van ‘vrije suikers’ te beperken tot minder dan 10% van de dagelijkse energie-inname. Voor extra gezondheidsvoordelen, waaronder het voorkomen van cariës, wordt zelfs aangeraden onder de 5% te blijven. Dat komt neer op ongeveer 25 gram suiker per dag per persoon, oftewel zes theelepels. “Met één zoete drank zit je al snel aan dat maximum. Ouders moeten zich realiseren dat dit directe medische consequenties heeft voor de gezondheid van hun kind,” aldus Lupu.

Goede gewoonten: Tandenpoetsen en voeding
Naast voedingsbewustzijn is een stevige basis in mondhygiëne onmisbaar. Twee keer per dag poetsen met fluoride tandpasta blijft de gouden standaard. Toch blijkt in de praktijk dat veel kinderen dit nog niet consequent doen. Hier ligt een duidelijke taak voor ouders. “Net zoals je je kind leert groenten te eten, moet je ook tandenpoetsen vanaf jonge leeftijd aanleren. Ouders hebben daarin een belangrijke voorbeeldfunctie. Kinderen doen na wat ze zien,” zegt Lupu. Ook de rol van scholen neemt toe. Waar tandenpoetsen op school vroeger nauwelijks aandacht kreeg, zien we dat dit de laatste jaren steeds vaker wordt gestimuleerd. “Dat is een positieve ontwikkeling: hoe meer kinderen op verschillende plekken bewust worden gemaakt van mondgezondheid, hoe sterker het effect,” aldus Lupu.

Voorlichting: de spil in de praktijk
Preventieve voorlichting vormt de kern van de aanpak van Tandartspraktijk Raalte. Veel tandartsen zijn druk met controles en behandelingen, waardoor de preventie vaak in de verdrukking komt. In Raalte pakken ze dat anders aan. “Wij vinden het onze taak om bij ieder bezoek tijd te nemen voor uitleg. Goede voorlichting voorkomt later een hoop problemen,” zegt Lupu. Daarbij gaat het niet alleen om poetsinstructies, maar ook om bredere leefstijlvragen: Hoe vaak snoept een kind? Hoeveel frisdrank wordt er gedronken? Wordt er elektrisch gepoetst of met een handtandenborstel? Het team van de praktijk pakt dit onderwerp systematisch aan en leidt ook assistentes professioneel op. “Goede voorlichting vraagt om kennis én herhaling. Het is geen eenmalige boodschap, maar iets dat we telkens opnieuw moeten benadrukken,” legt Lupu uit.

Wat wél goed is om te eten en drinken
Suiker minderen betekent niet dat alles verboden is. Integendeel, er zijn genoeg alternatieven die gezond én lekker zijn. Fruit bijvoorbeeld bevat wel natuurlijke suikers, maar levert daarnaast ook vitamines en vezels die essentieel zijn voor de ontwikkeling van kinderen. “Een appel of banaan is altijd beter dan een zakje snoep. Het geeft energie, maar is veel vriendelijker voor het gebit,” legt Lupu uit. Ook volkorenproducten verdienen de voorkeur boven wit brood of zoete varianten. Volkorenbrood of havermout zorgt niet alleen voor langdurige verzadiging, maar draagt ook bij aan een betere algemene gezondheid. Verder raadt Lupu aan om vooral water of ongezoete thee te drinken. “Als water de norm wordt voorkom je automatisch een groot deel van de problemen.” Daarnaast adviseert hij ouders om vaste eetmomenten aan te houden en tussendoortjes te beperken. Het gebit heeft namelijk tijd nodig om te herstellen. “Hoe vaker je iets eet of drinkt met suiker, hoe minder kans het gebit krijgt om te remineraliseren,” legt Lupu uit.

De bredere impact
Het probleem van suikerconsumptie beperkt zich niet tot tandheelkunde alleen. Overgewicht en diabetes type 2 nemen ook toe bij kinderen en jongeren. “Het is belangrijk dat we suiker zien als een gezondheidsrisico in brede zin. Tandbederf is vaak het eerste signaal dat er iets niet goed gaat, maar het vertelt ook iets over de algehele leefstijl,” zegt Lupu. Daarom pleit hij voor samenwerking tussen tandartsen, huisartsen en scholen. “We moeten kinderen en ouders vanuit verschillende invalshoeken dezelfde boodschap geven: minder suiker is beter voor je gezondheid, zowel voor je tanden als voor je lichaam.”

Preventie werkt!
De ervaring van Tandartspraktijk R.C.L. Raalte laat zien dat preventie loont. Kinderen die vanaf jonge leeftijd goede gewoonten ontwikkelen, hebben minder gaatjes en ervaren minder angst voor de tandarts. Ouders die actief betrokken zijn bij het poetsen en de voeding van hun kinderen, merken dat terug in gezonde controles. “Vanaf de coronaperiode zie ik een toename van kinderen met cariës. Maar ik zie ook dat gezinnen die bewust kiezen voor gezonde voeding en goede mondhygiëne daar veel voordeel van hebben. Door tijdig voorlichting te geven, kunnen we deze problemen voorkomen en bijdragen aan een generatie die met plezier lacht,” besluit Lupu.

Tandartspraktijk R.C.L. Raalte
De Hilde 82, Raalte
Tel. 0572 356 614
info@tandartspraktijkrclraalte.nl
www.tandartspraktijkrclraalte.nl